يکی از آئينهای سالانه ايرانيان چهارشنبه سوری يا به عبارتی ديگر چارشنبه سوری است. ايرانيان آخرين سه شنبه سال خورشيدی را با بر افروختن آتش و خواندن ترانه زردی من از تو سرخی تو از من

به استقبال نوروز می روند. چهارشنبه سوري، يک جشن بهاري است که پيش از رسيدن نوروز برگزار مي شود. مردم در اين روز برای دفع شر و بلا و برآورده شدن آرزوهايشان مراسم هایی برگزار می کردند که به اختصار به آنها می پردازیم:

مراسم کوزه شکنی

مردم پس از آتش افروزی مقداری زغال به نشانه سیاه بختی، كمی نمك به علامت شور چشمی و یكی سكه به نشانه تنگدستی در كوزه ای سفالین می اندازند و هر یك از افراد خانواده یكبار كوزه را دور سر خود می چرخاند و آخرین نفر، كوزه را بر سر بام خانه می برد و آن را به كوچه پرتاب می كند و می گوید: «درد و بلای خانه را ریختم به توی كوچه» و باور دارند كه با دور افكندن كوزه، تیره بختی، شور بختی و تنگدستی را از خانه و خانواده دور می كنند.

فال گوش نشینی

در شب چهار شنبه سوری فال گوش ایستادن و گوش کردن به حرف های رهگذران یک رسم است در این شب دختران جوان نیت می كنند و پشت دیوار می ایستند و یا از خانه بیرون می روند و در سر گذر می ایستند و گوش به صحبت رهگذران می سپارند و به نیك و بد گفتن و تلخ و شیرین صحبت كردن رهگذران تفال می زنند. اگر سخنان دلنشین و شاد از رهگذران بشنوند، برآمدن حاجت و آرزوی خود را برآورده می پندارند. ولی اگر سخنان تلخ و اندوه زا بشنوند، رسیدن به مراد و آرزو را در سال نو ممكن نخواهند دانست.

قاشق زنی

از کـارهای شب چهار شنبه سوری قاشق زنی بود که زنـان و مـردان این کار را انجام می دادند. زنان و دختران آرزومند و حاجت دار، قاشقی با كاسه ای مسین بر می دارند و شب هنگام در كوچه و گذر راه می افتند و در برابر هفت خانه می ایستند و بی آنكه حرفی بزنند پی در پی قاشق را بر كاسه می زنند. صاحب خانه كه می داند قاشق زنان نذر و حاجتی دارند، شیرینی یا آجیل، برنج یا بنشن و یا مبلغی پول در كاسه های آنان می گذارد. اگر قاشق زنان در قاشق زنی چیزی به دست نیاورند، از برآمدن آرزو و حاجت خود ناامید خواهند شد. گاه مردان به ویژه جوانان، چادری بر سر می اندازند و برای خوشمزگی و تمسخر به قاشق زنی در خانه های دوست و آشنا و نامزدان خود می روند.

آجیل چهارشنبه سوری

زنانی كه نذر و نیازی می كردند در شب چهارشنبه آخر سال، آجیل هفت مغز به نام «آجیل چهارشنبه سوری» می خریدند و پاك می كردند و میان خویش و آشنا پخش می كردند و می خورند. به هنگام پاك كردن آجیل، قصه مخصوص آجیل چهارشنبه، معروف به قصه خاركن را نقل می كردند و معتقد بودند با تقسیم این آجیل کینه و رشک از وی دور می گردد و نسبت به افراد دیگر مهربان تر می شدند که امروزه جنبه نذر آجیل چهارشنبه سوری از بین رفته است و تنها به عنوان تنقلات شب چهارشنبه سوری میان مردم رواج دارد.

ریشه ی فرهنگی چهارشنبه سوری

بطور كلی فرهنگ مردم را باید در درون زندگی مردم و از لا به لای باورهای مردم جستجو كرد، از آنجا كه چهارشنبه سوری از آئین های دیرینه ی ایرانیان است که در این روز به هم پیوند بزنند و فرصتی است که در آن خانواده ها ایرانی دور هم جمع شوند، کدورت ها را کنار بگذارند و دوستیها را فزونی بخشند از سوی دیگر بهاء دادن به جشنهای ملی در کنار جشن های مذهبی، ما را در مقابل هجوم فرهنگ بیگانه مصون می کند.

و اما امروز

با وجود آیین های وحدت بخش در بطن تاریخ ملت متاسفانه در سال های اخیر یکسری رسوم غیر انسانی به خصوص در مورد چهارشنبه سوری، مرسوم شده است که به جای ایجاد سرور و شادمانی، ترس و نگرانی را در دل مردم حاکم کرده است. استفاده از ترقه و نارنجک برای ترساندن مردم و آسیب رساندن به شهر و شهروندان به هیچ وجه در آیین ملی ما وجود ندارد.

توصیه های ایمنی

* در شادی های فرزندان دلبندمان مشاركت كنیم تا همیشه نظاره گر گل خنده های شان باشیم.

* فرزندانمـان را در تهیه وسایل آتش بازی بی خطـر و مفرح همراهی كنیم.

* از نگهداری مواد محترقه و وسایل آتش بازی (حتی وسایل و مواد استاندارد) در نزدیكی وسایل حرارتی و برقی خودداری نماییم.

* کودکان و نوجوانان از اقشار آسیب پذیر هستند استفاده از این مواد توسط آنان خطرات جدی بهمراه داشته سلامت آنان را به خطر انداخته و مرگ را به دنبال خواهد داشت.در صورت نگهداری حتی مواد آتش بازی کم خطر حتماً آن را در جای خشک و خنک نگهداری کنیم.

* بقایای مواد آتش بازی را سریعاً جمع آوری نکنیم حتماً 15 تا 20 دقیقه صبر کرده بعد آن را جمع آوری کرده و در یک سطل محتوی آب بریزیم و سپس دفع کنیم.

* حتي‌المقدور با ريختن مقداري خاك در زير محل برپايي آتش، از آسيب رساندن به سطح آسفالت معابر جلوگيري کنیم.

* همیشه در مواقع آتش بازی برای اطفاء حریق آب در دسترس داشته باشیم.

با امید به چهارشنبه سوری زیبا و به دور از هر گونه خطر احتمالی و با آرزوی عیدی سرشار از سرور، همراه با جشنی پر از نشاط و شادمانی